مقصود از آیه شریفه اول سوره مبارکه دهر چیست؟ آیا می توان از آن برداشت کرد که مرحله نطفه بودگی انسان، بی اهمیت است؟
هَلْ أَتى عَلَى اَلْإِنْسانِ حِینٌ مِنَ اَلدَّهْرِ لَمْ یَکُنْ شَیْئاً مَذْکُوراً ﴿الإنسان، ۱﴾ ترجمه تحت اللفظی: آیا بازه‌ای از روزگار بر انسان گذشت که چیز قابل ذکری نبود؟!
🔸با توجه به نکات تفسیری‌ای که خواهد آمد، به نظر بنده معنای این آیه شریفه، یکی از موارد ذیل است:
۱️⃣ هر انسانی، در بازه‌ای از زمان، در قالبی قبل از نطفه بودگی بوده است آنچنان که نام و نشانی از او نبوده است. (انسان در اینجا، به اعتبار اینکه انسان خواهد شد، انسان نامیده شده باشد)
۲️⃣ در بازه‌ای از زمان، انسان در علم الهی و مقدرات الهی مورد نظر بوده است اما از وجود خودش، خبری نبوده است.
۳️⃣ هر انسان، در دوره‌ای از زمان زندگی کرده است که این دوره از زمان، آن قدر کوتاه است که نسبت به کل روزگار (دهر)، چیزی قابل ذکر نیست.
👈👈 به نظر بنده این آیه شریفه در حال توصیف قبل از نطفه بودگی انسان است و نه نطفه بودن انسان آنچنان که بعد از این آیه است که خلقت از نطفه مطرح می‌شود. با توجه به دیگر آیات قرآن کریم، نطفه، هم منشأ پیدایش انسان است و هم خود انسان است. (سوره مبارکه نحل، آیه ۴ و سوره مومنون، آیات ۱۲ و ۱۳) در مرحله نطفگی، بخشی از انسان، بالفعل است و بخشی از او بالقوه. نطفه نسبت به بخش بالفعل شده، خود انسان است و نسبت به بخش بالقوه، منشأ است.
تفسیر البرهان، حین من الدهر را بخشی محدود از زمان غیرمحدود می‌داند و شیء مذکور نبودن انسان را حالتی فراموش شده که انسانیت برای انسان در آن حالت لحاظ نشده باشد می‌داند که می‌تواند حال برای انسان یا وصف برای حین باشد. این تفسیر به روایاتی اشاره می‌کند که شیء مذکور نبودن را با توصیفات متعدد و گاهی ناهمراستا برشمرده‌اند. مثل: در علم و ذکر نبودن، مذکور در خلق نبودن، مقدر بودن اما مکوَّن نبودن، شیء بودن ولی مذکور نبودن.
(بحرانى، هاشم بن سلیمان، البرهان فی تفسیر القرآن، ۵جلد، موسسه البعثه، قسم الدراسات الإسلامیه – ایران – قم، چاپ: ۱، ۱۴۱۵ ه.ق.، جلد ۵، ص۵۴۴)
در تفسیر المیزان، شیء مذکور نبودن، دارا نبودن نام و نشان دانسته شده است. با توجه به استفهام انکاری بودن، برای ترجمه آسان‌تر آیه، می‌تواند جای «هل»، «قد» قرار گیرد و خوانده شود. مراد از انسان در آیه را علامه، جنس بشر می‌دانند. علامه، بالفعل نبودن انسان را با حادث بودن انسان مرتبط دانسته‌اند به این معنا که روزگاری، ماده انسان وجود داشته اما انسان، موجودی که نام و نشانی از او در جهان باشد، نبوده است. (طباطبایى، محمدحسین، ترجمه تفسیر المیزان، جلد۲۰، صفحه ۱۹۳، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، دفتر انتشارات اسلامى – ایران – قم، چاپ: ۵، ۱۳۷۴ ه.ش.)
حجت حاجی کاظم؛
https://eitaa.com/hhajikazem
https://mighatemehr.ir/fa/?p=10106
سلاااااام
عالی