حاجی کاظم
گویا چنین است که حزن و اندوه به خاطر دنیا، به خاطر آنکه ناشی از اعتماد نداشتن به خدا و اهمیت دادن بیش از حد به دنیاست، بسیار بد دانسته شده است اما حزن‌های ناخواسته و در اثر مشکلات زندگی تا زمانی که به صورت ارادی در نیامده اند، ابتلاء الهی هستند و به رشد ما کمک می‌کنند. برای مقابله با حزن و اندوه نابجا، باید بر خدا اعتماد کرد.
مؤمن، از حزن و اندوه دور است (قرآن کریم)
تسلیم شدن به خداوند و نیکوکار بودن موجب بیرون رفتن غم و اندوه از مومن می شود. (۱)
اندوه‌هایی که ناخواسته به دل هجوم می‌آورد، گاه برای بازگشت به خداوند است
امام صادق علیه السلام می‌فرمایند: بر مؤمن چهل شب نمی‌گذرد مگر آنکه مسئله‌ای به او می‌رسد که او را محزون کند و موجب بازگشت به خداوند شود. (۲)
اندوه‌هایی که کفاره گناهان است
امام صادق (علیه السلام) می‌فرمایند: وقتی گناهان بنده‌ای زیاد می‌شود و چیزی که موجب پوشاندن و از بین بردن گناهانش باشد نباشد، خداوند او را به اندوه دچار می‌کند تا گناهان او را با آن اندوه بپوشاند. (۳)
راه مقابله با اندوه، استغفار است
امام صادق علیه السلام از پدرانشان نقل می‌کنند که فرمودند: هرکس هم و غمش زیاد شد، بسیار استغفار بگوید. (۴)
پی نوشت ها
۱ – بَلىٰ مَنْ أَسْلَمَ وَجْهَهُ لِلّٰهِ وَ هُوَ مُحْسِنٌ فَلَهُ أَجْرُهُ عِنْدَ رَبِّهِ وَ لاٰ خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَ لاٰ هُمْ یَحْزَنُونَ : آری، کسانی که همه وجود خود را تسلیم خدا کنند در حالی که نیکوکارند، برای آنان نزد پروردگارشان پاداشی شایسته و مناسب است، نه بیمی بر آنان است و نه اندوهگین می‌شوند. ﴿البقره، ۱۱۲﴾
۲ – عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: لَا یَمْضِی عَلَى الْمُؤْمِنِ أَرْبَعُونَ لَیْلَهً إِلَّا عَرَضَ لَهُ أَمْرٌ یَحْزُنُهُ یُذَکِّرُهُ رَبَّهُ. (بحار الأنوار الجامعه لدرر أخبار الأئمه الأطهار (علیهم السلام) ج۶۴ ؛ ص : ۱۹۶)
۳ – قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع: إِنَّ الْعَبْدَ إِذَا کَثُرَتْ ذُنُوبُهُ وَ لَمْ یَکُنْ عِنْدَهُ مَا یُکَفِّرُهَا ابْتَلَاهُ اللَّهُ تَعَالَى بِالْحُزْنِ لِیُکَفِّرَ عَنْهُ ذُنُوبَهُ. (بحار الأنوار الجامعه لدرر أخبار الأئمه الأطهار (علیهم السلام) ج۶۴ ؛ ص : ۱۹۶
۴ – عَنِ الصَّادِقِ عَنْ آبَائِهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص: مَنْ ظَهَرَتْ عَلَیْهِ النِّعْمَهُ فَلْیُکْثِرِ الْحَمْدَ لِلَّهِ وَ مَنْ کَثُرَتْ هَمُّهُ فَعَلَیْهِ بِالاسْتِغْفَارِ (بحار الأنوار الجامعه لدرر أخبار الأئمه الأطهار (علیهم السلام) ج۹۰؛ص : ۱۸۴)