🔻 پایان رمضان، عیدست یا عزا؟
چرا خدای بزرگ، فطر را در تقارن با فراق رمضان، عید قرار داد؟ 🔸 اگر رمضان ماه برکت است، عید گرفتن پایان آن، چه معنایی دارد؟
می دانیم خداوند، پایان رمضان را عید قرار داده است. این روز، جزو ماه رمضان نیست بلکه اولین روز ماه شوال است. روزه گرفتن در آن حرام است تا روشن شود عید بودنش به خاطر روزه و عبادت نیست. برای روزه دار و بی روزه عید است. برای آدم‌های خیلی خالص و کمتر خالص، عید است. چرا پایان یافتن عید و برکت رمضان را عید می‌گیریم؟ می دانیم که به خاطر جدایی از رمضان خوشحال نیستیم. حتی به خاطر پایان یافتن دشواری روزه گرفتن، عید نمی‌گیریم. پس ماجرای عید گرفتن روز فطر چیست؟ 🔹 برخی می گویند چون به خاطر ماه رمضان، شکرگزار خدا هستیم اما چرا این شکرگزاری، خارج از ماه رمضان (در ماه شوال) است؟ هر روز رمضان روز شکرگزاری است اما عید فطر، روزی دیگر است. پس این دلیل کافی نیست. 🔹 برخی می گویند جشن ما برای توانمندی روزه داری است در حالی که اگر کسی عذر داشته و روزه نگرفته هم بهره مند از عید خواهد بود. ضمن اینکه رمضان را خود خدا عید قرار داده (جعلته للمسلمین عیدا) و نه ما بندگان. 🔸 سؤال دیگر اینکه چرا روزه گرفتن در روز عید فطر حرام است؟ آیا موجب نمی‌شود تصور کنیم روزه نگرفتن را جشن گرفته‌ایم؟ آیا موجب نمی‌شود کسی که درست زمان عید را تشخیص نداده مرتکب حرام (روزه گرفتن در روز عید یا روزه نگرفتن در روز آخر رمضان) شود؟ 🔻 تلاشی برای درک بیشتر حکمت عید بزرگ فطر تقدیم می‌شود (که البته هیچ وقت ادعا نمی‌شود حکمتش همین است. این، تنها یک تأمل است):
۱️⃣ رمضان: چرا رمضان وجود دارد؟ چرا در رمضان درهای آسمان بیشتر باز است و دستان شیطان بیشتر بسته است؟ چرا به عبادات ما اجر بیشتری می‌دهند؟ این برکات فقط برای روزه دار نیست. حتی کسی که نتوانسته روزه دار باشد، کمتر ولی بهره می‌برد. چرا مجازات روزه نگرفتن عمدی بدون عذر، این قدر سنگین است؟ چرا کارهای خوب در رمضان، ضریب پیدا می‌کند و رحمت بیشتری جلب می‌نماید؟ چرا حال خوب دعا و مناجات، راحت‌تر ایجاد می‌شود، چرا راه رهایی از بدی‌ها آسان‌تر می‌شود؟ تعیین مقدرات و اندازه‌های یک سال، چرا در شب قدر که در رمضان است صورت می‌گیرد؟ این همه ویژگی رمضان چرا؟ به نظر می‌رسد خدایی که تربیت کننده انسان است، تجربه‌ای متفاوت برای هر سال انسان در نظر گرفته است. تجربه‌ای که بخشی از آن تفاوتی در نظام هستی است و بخشی از آن، تفاوتی در دستورات و سخت گیری های خداوند است. بنای خدای بزرگ این نیست همه روزهای سال روزه را واجب کند و سطح پاداش و مناجات خود را بالا بگیرد اما در این ماه، تجربه دیگری ایجاد می‌کند که در مجموع اقتضای رشد دارد. لطف خداست که تعیین مقدرات در شب قدر هم بر اساس همین روزهای معنوی انسان صورت بگیرد.
۲️⃣ فطر: کسانی که اندک درکی از این تجربه دارند، با اتمام ماه مبارک رمضان، دلتنگ خواهند شد؛ اذیت می‌شوند و درد هجران را تجربه خواهند کرد. این درد دوری، ارزشمند است و نشانه سلامت روح و روان انسان است اما خداوند برای اینکه بندگانش، کمتر از این فراق اذیت شوند، اول شوال را (که خارج رمضان است)، عید قرار داده است. (جعلته للمسلمین عیدا) و برای روز عید فطر، برکت‌های ویژه‌ای هم قرار داده است. دعایمان را ویژه‌تر مستجاب می‌کند (جدی بگیریم) از ما خواسته خوشحال باشیم و خودش هم جهان را به نحوی تنظیم کرده که در این روز، حس سبُکی و پرواز داشته باشیم. گویا همه این‌ها برای آن است که کمتر از فراق رمضان اذیت شویم. هرچند فراق رمضان هم زیباست اما خداوند، به زیاد اذیت شدن بندگانش از این فراق مقدس هم راضی نبوده است.
۳️⃣ تطبیق: حرام بودن روزه در عید فطر نیز با این فهم تطابق دارد. خداوند می‌خواهد شادی و عید ما را این بار بدون روزه ایجاد کند تا به ما نشان دهد در ماه‌های دیگری که شاید حتی روزه هم نباشیم، امکان اتصال به خداوند و دریافت رحمت او وجود دارد. اینکه روشن شود فطر، بدون روزه هم عید است. مهربانی خدای بزرگ را در روزهای واجب نبودن روزه هم می‌توان تجربه کرد.
۴️⃣ ارزیابی: احتمالات دیگری که برای چرایی عید بودن رمضان مطرح می‌شود، همگی اشکالاتی دارد که کم و بیش به آن اشاره کردیم اما این احتمال، تطابق بیشتری با درک ما از دین و ربوبیت خداوند دارد.
ما غصه دار فراق رمضان هستیم. این غم می توانست نفس هایمان را بگیرد اما خدای بزرگ، ما را یاد روز بازگشت انداخت، فطر را عید قرار داد و شادی های بزرگ به دلها الهام کرد؛ فرمان عید گرفتن داد تا مثل همیشه مراقبت کند از بندگانش.💕 اگر خدا نبود که فرمان عید صادر کند، شاید باید مجلس غم میگرفتیم. امید به لقاء الهی و الیه راجعون داریم و الحمد لله رب العالمین. 🤲 میقات مهر، میعادی برای دین و فرهنگ https://eitaa.com/mighatemehr