گفتگو: دروغ در ایران و اسلام

 گفتگوی زیر در سایت آپادانت بین عده ای از دوستان اتفاق افتاد.
به نظرم رسید که قابل استفاده باشه.
منبع:
http://www.apadanet.ir/view/post:920651
EsAliEs


دروغ در ایران و اسلام

داریوش هخامنشی:
اهورامزدا دروغ را از سرزمین و مردم من بدور نگه دارد.
کوروش بزرگ :
مرد پارسی دروغ نگوید حتی بهنگام مرگ در جنگ.پیامبر اکرم به علی (ع):
ای علی در ۳ جا دروغ نیکوست :
میدان جنگ ، وعده به زنان و اصلاح بین مردم. { وسایل الشیعه – جلد ۱۲}خودم وقتی این روایت رو دیدم شگفت زده شدم و برام قابل هضم نبود !! {-۳۰-}

دیدگاه
Mortezaخوب آخه اون موقع که اسلام نبوده که ! اسلام ۱۱۰۰ سال بعدش اومده !۱۳۹۱/۰۴/۱۹ – ۱۶:۰۸

EsAliEsدروغ تو هر دوره و زمانی ناپسند و مذموم هست چه قبل و چه بعد از اسلام
۱۳۹۱/۰۴/۱۹ -۱۶:۰۹

Mortezaو البته حفظ احترام مدیران میکرو وبلاگ چند رسانه ای !۱۳۹۱/۰۴/۱۹ – ۱۶:۱۳

EsAliEsچربطی داشت ؟!
موضوع پست چیز دیگریست
از بحث اصلی دور نشیم
۱۳۹۱/۰۴/۱۹ – ۱۶:۱۴

حجت یعنی به نظر شما دروغ هیچ وقت ممکن نیست لازم باشد؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟۱۳۹۱/۰۴/۱۹ – ۱۶:۱۶ •
حجت فرض کن کسی که خون جلوی چشمانش را گرفته، به خاطر کینه اش، به دنبال کشتن دوست شماست و با اسلحه تهدیدت کرده که جایش را به او بگویی. اگر جای او را بگویی، دوستت قطعا کشته می شود. اگر بگویی می دانم اما نمی گویم، خودت کشته می شوی.اگر بگویی نمی دانم، دروغ گفته ای اما جان خودت و او نجات می یابد. واقعا چه می کنی؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟۱۳۹۱/۰۴/۱۹ – ۱۶:۱۹ •

EsAliEsبه نظر من نباید کار رو بجایی رسوند که بخوایم با دروغ مصلحت اندیشی کنیم
باید ریشه یابی کرد و ریشه رو خوشکوند
البته نظر شما هم بسیار محترم هست حجت  عزیز
۱۳۹۱/۰۴/۱۹ – ۱۶:۲۲

میناببینم بچه ها کجاننننننننننن نظر بدن
من از نظر دادن میترسم چون با ایشون مخالفم پاک میشه یا ضایع میشم
البته فکر نکنم کسی هم مونده باشه نظره مخالف بده
خداروشکر جمعتون جمعه۱۳۹۱/۰۴/۱۹ – ۱۶:۳۰

حجت قبول دارم که نباید کار به اونجا برسه ولی منظور روایت، قطعا این نبوده که خیلی خوبه دم به دقیقه در این سه جا دروغ بگید.
علت اینکه می گویم منظور روایت از یحسن این نیست،‌ روایات دیگر و نیز عملکرد پیامبر و اهل بیت علیهم السلام در جنگ ها و … است.حضرت امیر علیه السلام:
کسی طعم ایمان را نمی چشد تا آنکه با دروغ چه شوخی و چه جدی آن خداحافظی کند.
المحاسن / ج‏۱ / ۱۱۸ / ۵۹ عقاب الکذب ….. ص : ۱۱۷
عنْهُ عَنْ مُعَمَّرِ بْنِ خَلَّادٍ عَنْ أَبِی الْحَسَنِ الرِّضَا ع قَالَ: سُئِلَ رَسُولُ اللَّهِ ص یَکُونُ الْمُؤْمِنُ جَبَاناً قَالَ نَعَمْ قِیلَ وَ یَکُونُ بَخِیلًا قَالَ نَعَمْ قِیلَ وَ یَکُونُ کَذَّاباً قَالَ لَا وَ فِی رِوَایَهِ الْأَصْبَغِ بْنِ نُبَاتَهَ قَالَ قَالَ عَلِیٌّ ع لَا یَجِدُ عَبْدٌ حَقِیقَهَ الْإِیمَانِ حَتَّى یَدَعَ الْکَذِبَ جِدَّهُ وَ هَزْلَهُ وَ فِی رِوَایَهِ الْفُضَیْلِ بْنِ یَسَارٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ: أَوَّلُ مَنْ یُکَذِّبُ الْکَاذِبَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ ثُمَّ الْمَلَکَانِ اللَّذَانِ مَعَهُ ثُمَّ هُوَ یَعْلَمُ أَنَّهُ کَاذِبٌ.این که اهل تفکر هستید برای من، بسیار زیباست اما برخی تحلیل ها نیاز به دقت بیشتری دارد که مطمئن هستم اهل دقت هم هستید. {-۰۶۲-}
۱۳۹۱/۰۴/۱۹ – ۱۶:۳۲ •

minooمن فقط باز نشر میکنم چون واقعا واسه خودم هم سوال شد ” نمیدونم چی بگم مخالف باشم یا موافق …. نمیخوام اسلام و بد جلوه بدم چون دلیلی ندارم! شاید واقعا یه دلیل قانع کننده باشه واسه این روایت ….۱۳۹۱/۰۴/۱۹ – ۱۶:۳۳

حجت قرار نیست حتما کسی موافق باشه یا مخالف. فقط باید راه علمی تحلیل یک موضوع را پیدا کرد و آن را بررسی کرد. باید مطالعه کرد و انصاف داد تا به نتیجه رسید.به نظر من فقط باید منصف باشیم و بررسی کنیم.۱۳۹۱/۰۴/۱۹ – ۱۶:۳۹ •

minooمنم همین و میگم منصفانه جواب بدیم!۱۳۹۱/۰۴/۱۹ – ۱۶:۴۱

حجت عالیه۱۳۹۱/۰۴/۱۹ – ۱۶:۴۲ •

£ Pouya X £!!!!۱۳۹۱/۰۴/۱۹ – ۱۶:۴۳

حجت کل روایت را من پیدا کردم. براتون می فرستم همه روی آن فکر کنیم ببینیم واقعا منظور چی بوده.
۱- خواهش می کنم از عربی روایت بررسی کنید نه از ترجمه چون می دونید که کسی اگر بخواد کانت شناس بشه باید به همان متن آلمانی مراجعه کنه و نه ترجمه. اینجا هم حتما باید به عربی دقت کرد.
۲- باید با توجه به کل روایت، فضای بیانی آن را بررسی کنیم ببینیم انگیزه ها و نتیجه های اون چی بوده تا بتونیم منظور گوینده را بفهمیم.۳- اگر در منظور روایت تردید کردیم، باید همه روایات دیگر راجع به آن موضوع را که از همان شخص (پیامبر) است بیاوریم تا بفهمیم واقعا این شخص تفکرش چیست.تا اینجا نظرتان؟
چند لحظه دیگه روایت را می فرستم.
۱۳۹۱/۰۴/۱۹ – ۱۶:۵۰ •

حجت  عَنْ عَلِیٍّ ع قَالَ قَالَ النَّبِیُّ ص‏ ثَلَاثٌ یَحْسُنُ فِیهِنَّ الْکَذِبُ‏ الْمَکِیدَهُ فِی الْحَرْبِ‏ وَ عِدَتُکَ زَوْجَتَکَ وَ الْإِصْلَاحُ بَیْنَ ‏النَّاسِ وَ ثَلَاثٌ یَقْبُحُ فِیهِمُ الصِّدْقُ النَّمِیمَهُ وَ إِخْبَارُکَ الرَّجُلَ عَنْ أَهْلِهِ بِمَا یَکْرَهُهُ وَ تَکْذِیبُکَ الرَّجُلَ عَنِ الْخَبَرتقریبا ترجمه اش این می شود:سه چیز است که در آن ها دروغ حسن دارد:
۱- دروغی که درقالب حیله جنگی به کار می رود
۲- وعده دروغین به همسرت
۳- دروغی که موجب اصلاح روابط بین دیگران شود
سه چیز است که در آن ها راست گویی زشت است:
۱- سخن چینی و جابجا کردن حرف دیگران به سوی هم
۲- اینکه به کسی در مورد خویشاوندانش چیزی بگویی که دوست ندارد
۳- به وسیله خبری، کسی را دروغگو بنمایی.
۱۳۹۱/۰۴/۱۹ – ۱۷:۰۰ •

حجت خواهش من این است که دوستان عزیزم همه جوانب را بررسی کنند و قضاوت نمایند.ضمنا خواهش دیگرم این است که شعور و اجماع جهانی بر موضوع دروغ برای نجات جان دیگری را نیز در نظر بگیرند.من نظر خودم را نگفتم. فقط مقداری دیتا در اختیار دوستان گلم گذاشتم و چند سوال پرسیدم.
سعی می کنم تا ساعت ۱۲ امشب نظر خودم را هم بگویم.
۱۳۹۱/۰۴/۱۹ – ۱۷:۰۳ •

EsAliEsخانوم مینا من با شما و هیچ فرد دیگری مخالف نیستم و موضع نمیگیرم در برابرتون این شما هستین که الکی جبهه میگیرین !!
خانوم مینو و آقا مهدی و حجت  عزیز ممنون بابت بازنشر
این چنین بحث ها و گفتمان هایی همون گفتگو های آرمانیِ منِ که در کمال احترام و ادب و در چارچوب عقل و اندیشه با یکدیگر به صحبت و تبادل نظر بپردازیم و نظر و عقیده مون رو بیان کنیم و حرفامون رو هدیه بدیم نه تحمیل کنیم و دیگری رو متهم به بی دینی و … نکنیم !!
حجت  عزیز از پاسخ ها و دیدگاه های شما بسیار ممنونیم
منتظر نظرات دیگر اعضاء و پاسخ های تکمیلی شما هستیم
۱۳۹۱/۰۴/۱۹ – ۱۸:۰۹

سعید جعفریدرود بر جناب حجت  عزیز
خانم مینا شما چرا فکر میکنین نظرتون پاک میشه ؟دلیل اصلی این مسایل همین سخنان و اندیشه افرادی مثل جناب حجت  هست
که دوستان ببینید و بخوانند و استفاده کنند
اگر این مسایل اینجا بیان نشه بعدها هم کسی بپرسه چی جواب میدینهدف بیان دیدگاه های مذهب و هم راستایی آن با فرهنگ ایرانیست
والبته استفاده در زندگی انسانی
تا جاییکه به مذهب و باورهایمان توهین نشود سعی میکنیم پاک نشود
پس بی جهت در هر پستی اینقدر نفرمایید  میشود … میشود …
با تشکر
منتظر نظرات دوستان دیگر نیز هستیم
۱۳۹۱/۰۴/۱۹ – ۲۰:۰۹

saeedسلام دوستان عزیز :ممنون از این همه دیدگاههای خوب بخصوص آقای حجت
علی جان طرح سؤال خیلی خوبه تا انسان بتونه راه و هدف خودش رو روشنتر کنه و استوار تر پیش بره.
اما هر پیغمبری که آمده به شرایط زمان خودش یه سری از قوانین الهی رو برای انسانها آورده.اما خاتم النبیین محمد المصطفی (صل الله علیه وآله وسلم )به عنوان خاتم پیغمبران باید دین رو و قوانین الهی رو به صورت کامل به بشریت برسونن.
وظیفه ما از آفرینش چیست؟
همونطور که در قرآن هست هدف اصلیه آفرینش بندگیست.
بندگی کردن یعنی سر تعظیم به دستورات الهی فرود آوردن (خیلی خلاصه)
حالا این قانونی که توسط پیغمبر ما به ما رسیده خیلی کامل تر و والاتر از حکم و قانون تمام پیغمبران قبل از ایشون هست.
حالا جواب دروغ مصلحتی:
دروغ یکی از گناهان بزرگ و سرچشمه تمام بدی‎ها است، امام حسن عسگری ـ علیه السّلام ـ فرمود: «جُعِلتِ الخنائِثُ کلُّها فی بیتٍ و جُعِلَ مفتاحُها الکذبُ»[۱] تمام پلیدی‎ها در خانه‎ای نهاده شده و کلید آن دروغ است. دروغ انسان را در میان مردم بیاعتبار نموده و اعتماد دیگران را از وی سلب می‎کند و آثار بسیار نامطلوبی در پی دارد لذا دروغ از نظر اسلام حرام است.اما با این وجود دروغ همیشه و در همه جا حرام نیست، در مواردی که دروغ گفتن دارای مصلحت باشد از نظر شرع جایز و حتی در برخی موارد واجب می‎باشد. بنابراین در پاسخ سؤال شما باید عرض نمود که فلسفه دروغ مصلحتی و تفاوت آن با دروغ معمولی آن است که دروغ معمولی پیامدهای منفی به‎دنبال دارد، باعث اختلاف، تفرقه، نفاق و ریختن آبروی خود فرد و دیگران می‎شود و… لذا به‎خاطر همین آثار و پیامدهای منفی آن، خداوند این نوع دروغ‎ها را حرام نموده است، ذات دروغ حرام نیست، بلکه حرمت دروغ به‎خاطر آثار و پیامدهای منفی آن است، اما در مواردی که پیامد منفی نداشته باشد بلکه آثار مثبت داشته باشد، به‎خاطر همان آثارش، دروغ گفتن جایز است. لذا یکی از شرایط اصلی این‎که دروغ گفتن جایز است، این است که آثار مثبت به‎دنبال داشته باشد و اگر انسان دروغ نگوید، ضرر قطعی بسیار زیاد و قابل توجه مالی یا جانی و…متوجه او یا دیگران شود.
مواردی که از نظر فقه اسلامی برای مصالح و فوائد مهم شرعی فردی یا اجتماعی دروغ تجویز گردیده به شرح ذیل است:…
۱. در مورد ضرورت و ناچاری؛
هرگاه کسی برای حفظ جان یا مال یا ناموس خود یا یک فرد مسلمان سخن یا سوگند دروغ بخورد، جایز است. لذا امام صادق ـ علیه السّلام ـ فرموده است: «اگر انسان از روی تقیه و ضرورت و ناچاری سوگند دروغ یاد کند، ضرری ندارد.» و در ادامه افزود: به‎طور قاعده کلی، هر حرامی در مقام اضطرار حلال می شود.[۲]
۲. اصلاح میان مردم؛
هرگاه بین دو نفر مسلمان خصومت و نزاعی باشد و ابتدا تمام راه‎های معمولی چاره را رفته‎اند ولی نتیجه‎ای نبخشید، در این صورت انسان می‎تواند با گفتن دروغ، کینه و عداوت را برطرف نموده و صلح و صفا و صمیمیت میان آنها برقرار کند، در اینجا دروغ گفتن حرام نیست. مثلاً اگر دو نفر یا دو خانواده با یکدیگر قهر باشند. پیش یکی رفته و از قول دیگری بگوید که فلانی تعریف و تمجید شما را می‎کرد. و از این‎که با شما قهر کرده اظهار ناراحتی می‎نمود، و به نظر من او مایل است که با شما آشتی کند، و هم‎چنین نزد آن دیگری رفته و از قول دوست اولی مشابه همین مطلب را بگوید. این‎گونه دروغ‎ها گذشته از این‎که حرام نیست، پسندیده نیز هست و رسول خدا آن‎را تأیید نموده است، در وصیت پیامبراکرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ ، به امیرالمؤمنین ـ علیه السّلام ـ آمده است: «یا علی! انَّ اللّه احَبَّ الکذبَ فی الاصلاح و ابغض الصدق فی الفساد.»[۳]ای علی! خداوند دروغ را که باعث اصلاح بین مردم شود دوست دارد و از راست گفتتن که باعث فتنه و نفاق شود، بیزار است. از این روایت به خوبی دانسته می‎شود که دروغ گفتن همیشه ناپسند و راست گفتن همیشه مطلوب و پسندیده نیست. بلکه در برخی موارد راست گفتن حرام و دروغ گفتن جایز حتی واجب می شود
۳. خدعه و نیرنگ در جنگ:
یکی دیگر از مواردی که گفتن دروغ حرام نیست، جنگ و جهاد است. اگر جنگ با انگیزه دفاع و یا رفع فتنه و فساد باشد استفاده از دروغ اشکالی ندارد. زیرا اگر بتوانیم با خدعه و فریب دشمن را غافل‎گیر کنیم و با یک حمله ضربتی به او یورش بریم، می‎توانیم با کمترین تلفات دشمن را نابود سازیم، لذا در فراز دیگر از وصیت رسول خدا ـ صلّی الله علیه و آله ـ به علی ـ علیه السّلام ـ آمده است: که در سه مورد دروغ گفتن جایز است، که یکی از آنها جنگ است.[۴]
۴. وعده به خانواده و همسر؛
در دین مقدس اسلام هزینه زندگی زن و فرزند به عهده مرد است[۵](در مورد همسر مطلقا و در مورد فرزندان در صورت نیاز آنها و تمکّن پدر). البته نفقه واجب به تناسب امکانات و مقدار توان است و بیش از آن لازم نیست، ولی چون بسیاری از اوقات در اثر زیاده‎طلبی و چشم و هم‎چشمی تقاضای خانواده فراتر از امکانات مرد و بیش از حد توان او است. در چنین وضعی مرد بر سر دوراهی قرار می‎گیرد: یا باید با برخورد منفی و ردّ صریح در برابر خواسته‎های آنان موضع‎گیری کند و یا با برخورد امیدوار کننده و وعده‎های مصلحتی و غیر جدی تا حدودی آنها را راضی و قانع سازد. حال، با توجه به این‎که پاسخ منفی و تند جز جریحه‎دار شدن عواطف و تزلزل ارکان خانواده و حتی طلاق همسر سرانجامی ندارد. ناگزیر اجازه داده شده است که از روش دوم استفاده شود و او به ظاهر دروغ گفتن است. در همان روایتی که پیشتر از رسول خدا ـ صلّی الله علیه و آله ـ نقل شد، به این مورد نیز اشاره شده و تمام روایت این است: «یا علی! ثلاثٌ یحسنُ فیهنّ الکذبُ، المکیده فی الحربِ وَعِدَتُکَ زوجتک والاصلاح بین النّاس»[۶]یا علی! سه مورد است که دروغ گفتن در آن نیکو است. خدعه و نیرنگ در جنگ. وعده به همسر. و اصلاح میان مردم. این روایت ملاک و معیار خوبی در اختیار ما قرار داده است که می‎توانیم بر اساس آن تشخیص بدهیم که دروغ گفتن در این موارد اشکالی ندارد و اگر دروغ بگوییم در این موارد، دارای مصلحت و فایده می‎باشد.
________________________________________
[۱] . محمد باقر مجلسی، بحارالانوار، چاپ بیروت، ج ۶۹، ص۲۳۶ و ملا مهدی نراقی، جامع‎السعادات، ج۲، ص ۳۲۳.
[۲] . شیخ حر عاملی، وسایل الشیعه، ج ۱۶، ص ۱۳۷، چاپ بیروت.
[۳] . شیخ حر عاملی، وسایل الشیعه، چاپ بیروت، ج ۸، ص ۵۷۸.
[۴] . محمدباقر مجلسی، بحارالانوار. چاپ بیروت، ج ۷۴، ص ۵۱.
[۵] . تقریباً تمام فقها چنین فتوایی دارند(می‎توانید به رساله عملیه مراجع عظام تقلید، بخش ازدواج مراجعه کنید).
[۶] . همان.
امیدوارم تونسته باشم تا حدی به جواب نزدیکتون کرده باشم.
اما دوست عزیزم علی آقای گل به نظر من طرح مسائلی که برای شما شبهه شده رو نباید طوری بیان کنید که در نگاه اول همه طوری به قضیه نگاه کنن که صدتا شبهه تو ذهنشون اضافه بشه.
من قبول دارم که الان شبهه زیاده و خیلی از شبهات رو هم جواب نمیدن ,اما در مکتب اهل بیت علیهم السلام همه چیز پاسخ داده شده.
موفق باشین یا علی مدد
۱۳۹۱/۰۴/۱۹ – ۲۰:۴۵

سعید جعفریجناب علی آقا در طرح سوالتون بیشتر دقت کنید
مرسی اقا سعید عزیز آقا سعید یک رقیب حرفه ای ( جناب حجت  ) پیدا کردینااااا !!!
۱۳۹۱/۰۴/۱۹ – ۲۰:۵۴

saeedممنون مدیر عزیز من خاک پای ایشون و تمام دوستداران اهل بیت علیهم السلام هستم.انشاالله که بتونن برای سایت وقت بیشتری بذارن تا ما هم از نظرات ایشون فیض اکمل رو ببریم
۱۳۹۱/۰۴/۱۹ – ۲۱:۰۴

EsAliEsمن هرگز هدفم ایجاد شبهه نبود !!
چرا که فرقِ شبهه و سوال بسیار است !!
پرسیدن عیب نیست ، ندانستن عیبِ !!
اگر بیان و شیوه پرسِش سوالم اشتباه بوده عذر میخوام
و ممنونم بابت باز نشر از هر دو آقا سعید عزیز و مهربون
آقا سعید مث همیشه ازینکه وقت گذاشتین ازتون ممنونم بسیار مفید بودن
در پناه حق محفوظ باشین
۱۳۹۱/۰۴/۱۹ – ۲۲:۰۲

saeedیدونه ای داش علی۱۳۹۱/۰۴/۱۹ – ۲۳:۰۸

EsAliEsمخلصیم دربست با بنزینِ آزاد
۱۳۹۱/۰۴/۲۰ – ۰۰:۴۲

حجت خیلی بحث خوبی شد.علی آقا! ثابت کردی که آدم صبور و متینی هستی.مدیر محترم هم خوب سر بزنگاه رسیدند.
خوشحالم که با آقا سعید هم آشنا شدم.
ما هم کوچیک همه بچه های اهل تحقیق هستیم.
اما من هنوز نظرم را نگفته ام. با اجازه دوستان می خواستم نگاه خودم را بنویسم.
راستی درباره مینا خانم، من به دغدغه و حق جویی ایشون احترام می گذارم و درکشون می کنم و بنظرم سوء تفاهم براشون شده. اما واکنش های مینا خانم به خاطر دغدغه فرهنگی ایشونه و نباید علی آقا هم ناراحت بشن.
بنظرم بعضی وقت ها حس کرده اند بحث ها یک طرفه شده. امیدوارم با مطرح شدن نظرات مختلف، این ناراحتی هم برطرف بشه.
۱۳۹۱/۰۴/۲۰ – ۰۰:۵۳ •

حجت اما نظر منپاسخ اول:
با توجه به وجود گزارش های تاریخی فراوان از راستگویی پیشوایان اسلام و جملات مستند باقی مانده از آنان درباره اهمیت راستگویی، مشخص می شود که راستگویی برای آنان در درجه اول اهمیت بوده است. در حالی در بسیاری از ایدئولوژی های امروز، چنین تاکیدی بر راستگویی دیده نمی شود.
﴿آل‏عمران‏، ۱۷﴾
﴿المائده، ۱۱۹﴾
﴿التوبه، ۱۱۹﴾
﴿الأحزاب‏، ۸﴾
﴿الأحزاب‏، ۲۴﴾حال منصفانه این است که اسلام را طرفدار صداقت بدانیم و یا با این حدیث که آورده اید نتیجه بگیریم که صداقت در اسلام جایگاهی ندارد؟
۱۳۹۱/۰۴/۲۰ – ۰۱:۰۰ •

EsAliEsجناب حجت  عزیز بسیار ممنونم که وقت گذاشتین و نظراتتون رو بما هدیه دادین
اما در آخر یه سوال میخوام ازتون بپرسم ک پاسخش آری یا خیر هست :
آیا در اسلام صداقت ، قربانیِ مصلحت می شود ؟
۱۳۹۱/۰۴/۲۰ – ۰۱:۱۷

حجت پاسخ دوم:اگر بخواهم به سبک شما از جملات بزرگان برداشت کنم، آن وقت ممکن است از جمله کوروش بزرگ، برداشت بدی بنمایم.
به این برداشت که به نظر خودم هم غلط است اما با روش مشابه شما انجام شده است، دقت فرمایید.کوروش می گوید: مرد پارسی هیچ گاه دروغ نمی گوید حتی به هنگام مرگ در جنگ و نتیجه این حرف آن است که کوروش معتقد است هیچ گاه دروغ نباید گفت. و روشن است که دروغ مصلحتی نداریم.
نتیجه این است که اگر بین دروغ گفتن و نجات جان ده ها بی گناه گیر کردی، باید اجازه دهی آنها کشته شوند اما تو دروغ نگویی.
این به نظر عقل جمعی انسان ها، یعنی حماقت محض و یعنی ژست راستگویی ات به هم نخورد حتی به قیمت ریخته شدن خون انسان ها.
حال می توان نتیجه گرفت که کوروش کبیر، انسانی بوده تک بعدی که فقط دنبال شعار زیبا دادن بوده و از عرصه های عملی زندگی انسان هیچ نمی دانسته؟
خیر. چنین قضاوتی درباره کوروش، این مرد حکیم درست نیست.
چرا؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟
به همان دلیلی که نتیجه گیری علی آقا از آن جمله نبی اکرم صلی الله عله و آله که ختم به مقایسه تفکر اسلام و ایران شد، درست نبود.
به نظر شما چرا درست نبود؟؟؟؟
چون پیش فرض سخنان حکیمان، این است که مخاطب عاقل است و برداشت سطحی از سخن نمی کند.
قطعا علی آقا اهل تفکر و دقت هستند اما به نظرم حواسشون نبوده که مخاطبان روایت، کسانی هستند که می فهمند معنای حرف نبی اکرم، تایید دروغگویی نیست و اگر حکمتش هم کمی دور به نظر می رسد، به آن خاطر است که قرار است مخاطب خود را به تفکر وا دارد و همه سخن را مثل قرص کلداستاپ بسته بندی نکند.
۱۳۹۱/۰۴/۲۰ – ۰۱:۲۱ •

EsAliEsدوستان اشتباه نشه من هیچ قضاوتی نداشتم . اگر هم دقت کنین زیر پستم نوشتم برام سوال شد و خودمم کلی تعجب کردم و اینجا ارسال کردم تا با نظرات شما بتونم پاسخ این سوالم رو بگیرم
۱۳۹۱/۰۴/۲۰ – ۰۱:۲۵

حجت
درست میگید.
تسلیم.
بیشتر به خاطر عنوانتون چنین برداشتی کردم.
ولی حق با شماست. نمی شه قضاوت کرد که شما قضاوت کرده اید.
{-۰۶۲-}
اما ادامه ی تحلیلم …۱۳۹۱/۰۴/۲۰ – ۰۱:۳۵ •

EsAliEsمن یه سوال نوشتم لابلای دیدگاهاتون گم شد …”جناب حجت  عزیز بسیار ممنونم که وقت گذاشتین و نظراتتون رو بما هدیه دادین
اما در آخر یه سوال میخوام ازتون بپرسم ک پاسخش آری یا خیر هست :
آیا در اسلام صداقت ، قربانیِ مصلحت می شود ؟ “۱۳۹۱/۰۴/۲۰ – ۰۱:۳۹

حجت اما حرف اصلی من اینجاست:به نظرم این ابهامات همه به این سوال بر می گرده که چرا اسلام باید اجازه بده که در جنگ یا در برابر همسر یا برای اصلاح رابطه بین آدم ها دروغ بگوییم؟آیا این حرف اسلام عقلی است و فطرت من می پذیرد و خلاصه اینکه آیا زیباست؟؟؟؟؟؟؟؟؟
حرف آقا سعید، سخن زیبایی است که ما به حرف های اسلام اعتماد داریم و به همین خاطر تعبدا می پذیریم. اما من می خواهم اضافه کنم که مطمئن هم هستیم که مطابق عقل و فطرت پاک انسان هم هست. زیبا هم هست.
و من در هیچ موردی نبوده که تحقیق کنم و به این زیبایی ها نرسم.
می خواهم در این باره حرف بزنم.
۱۳۹۱/۰۴/۲۰ – ۰۱:۴۵ •

حجت علی آقا میگن آیا در اسلام صداقت قربانی مصلحت می شود؟علی آقا عزیز!آن چیزی که من می فهمم، این است که در حالت کلی خیر. به هیچ وجه.
دلیلم همان است که گفتم فرض بر این است که مخاطب سخن پیامبر، عاقل است. فرض بر این است که او از روح دین و توجهش به فطرت، می فهمد که نباید هرجا داشت کم می آورد، به همسرش دروغ بگوید. این روشن است که دروغی که موجب آزار همسر شود، عین گناه است.
منظور از دروغ مصلحتی، دروغ در جایی است که مصلحت خیلی خاصی وجود داره.
مصلحتی که همه آدم های عاقل، بر راستگویی ترجیحش می دهند.
توضیح بیشتر آن را در تطبیق عقلی و فطری می آورم.
۱۳۹۱/۰۴/۲۰ – ۰۱:۵۷ •

حجت یک نکته از بحث قبل جا ماند:پاسخ سوم:اگر کل حدیث را ببینید، فضای حاکم بر حدیث، اتفاقا تایید راست گویی است.
استدلال ما از نوع بیانی و ساده شده ی بحث اصول فقه است.
چطور؟؟؟؟؟؟؟؟
می فرماید سه چیز است که دروغ گفتن در آن سه مورد خوب است و سه مورد است که راست گفتن در آن سه مورد بد است.
مثل این است که بگویید در یک جا تکبر خوب است آن هم در مقابل ظالم و در یک جا تواضع بد است ان هم در مقابل متکبر.
معنی این حرف، بی توجهی به اهمیت تواضع است؟
خیر.
نشانه این است که
پس در جای دیگری نمی شود تکبر کرد. پس تکبر در دیگر موارد نیکو نیست.
پس معنی این سخن، آن است که دروغ در جای دیگری اجازه داده نشده است و نیکو نیست.
۱۳۹۱/۰۴/۲۰ – ۰۲:۰۹ •

سعید جعفریبسیار نیک
من تک تک دیدگاههای جناب حجت  رو خوندم و باید یه ” یا علی” محکم به ایشون بگم.
بسیار ممنونیم جناب حجت  بابت دیدگاهاتون.
ما در جمع بعضی دوستان بودیم همه مطالب شما رو پرینت گرفتن که ایشالا یه مطالعه ای دقیق و حرفه ای کنند. همه هم مثل شما از دوستان طلبه هستند.امیدواریم فعالیت شما در آپادانت روزافزون باشد.
درپناه حق
۱۱ساعت قبل

EsAliEsبسیار عالی جناب حجت  عزیز
۷ ساعت قبل

nasimهمه مطالب دوستان خوانده شد
اول تبریک میگم بخاطر صبر همه دوستان و سپس تشکر بخاطر اینکه همه حرف ها با دلیل زده شد، چرا که وقتی دلیل محکمی در هر پرسش و پاسخی باشد دیگر نمی توان بر آن ایراد گرفت۷ ساعت قبل

حجت سلام مجدد به دوستانآقا سعید عزیز! ممنونم از لطفتونآقا رضا صبور! حق پذیری شما را تحسین می کنم..
خانم نسیم! بازهم من فکر می کنم جای کار دارد.
دیشب داشتم می نوشتم که از خستگی خوابم برد و تطبیق عقلی و فطری ماند.
۲ ساعت و ۴۴ دقیقه قبل •

حجت اجازه دهید توضیح چگونگی تطابق با عقل و فطرت را بگویم تا بیشتر روشن شود.حالا می خواهیم ببینیم اسلامی که روشن شد طرفدار پر و پا قرص راستگویی است، چرا در امثال این سه مورد، مجوز دروغ گفتن را داده است؟مورد اول، در جنگ بود.
جهاد در اسلام، جنگی است که تلاش شده از آن جلوگیری شود، هر راهی ممکن است انتخاب کنند که جنگ رخ ندهد. اما لشگر مقابل چنین اجازه ای نمی دهد.
حال هرچه کم تر در جنگ موفق شوی، تلفات نیروهای تو که برحق هستند، کم تر خواهد شد. پس دقیقا اینجا حیله جنگی که به هر حال خودش نوعی دروغ است، موجب نجات جان عده ای می شود. البته ظاهرا اسلام با ترور و حمله های نامردی مخالف است. حیله جنگی مثل کاری است که رزمندگان برای عملیات روی رود اروند انجام دادند که عده ای را نمایشی در دیگر محورها جابجا می کردند که تمرکز نیروهای دشمن به سمت آنجا رود.
به نظرم این نه تنها دور از خوب بودن نیست، عقل و فطرت انسان نیز آن را تحسین می کند.
مورد دوم، به همسر بود.
باید در اینجا یک نکته روانشناختی را عرض کنم که دوستان مجرد شاید به طور کامل منظورم را متوجه نشوند اما مطمئنم کسانی که متاهل باشند، آن را حس می کنند.
بعضی وقت ها همسرتان در اوج صمیمیت و محبت هستید، همسرتاناز شما چیزی می خواهد که مطمئن هستید نکته ای در آن است که برآوردنش را غیرمنطقی کرده است.
مثلا با هم قرار گذاشته اید شمال بروید. همسرتان می گوید رفتیم شمال، اگر دریا طوفانی هم بود، مرا قایق سواری ببر.
الان می دانید که این موضوع برای همسرتان به شدت مهم است و اگر با تردید بگویید و حتی توریه کنید، او متوجه شده و حتما ناراحت می شود.
دو راه دارید:
۱- به خاطر اینکه می خواهید ژست راستگویی را از دست ندهید، بگویید: نه عزیزم! اصلا حرفش را نزن. من به خاطر خودت هم که شده، نمی توانم قبول کنم.
۲- بگویید: چشم عزیزم! من سعی خودم را می کنم.
حالت دوم، در حقیقت دروغ است چون شما برای انجام کاری غیر منطقی سعی نمی کنید. اما نکته روانشناختی آن اینجاست:
خیلی اوقات، همسر شما مقصودش از بیان درخواست خود، واقعا همان درخواست نیست. بلکه این است که ببیند چه قدر شما برای برآوردن آرزوهایش مصمم هستید.
بعدا هم می توانید با گذشت زمانی، برایش هدیه ای بخرید و دستانش را در دستتان بگیرید و بگویید که نگران جان او هستید و از او خواهش کنید که به جای آن خواسته، چیز دیگری از شما بخواهد.
البته روشن است که اگر بدون هیچ دلیلی دروغ بگویید و بعدا هم متهم به دروغگو بودن شوید، عین ترویج دروغ است و موجب می شود همسرتان دروغگو شود و با آیه ۶۰ سوره مبارکه تحریم ناسازگار می شود:
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا قُوا أَنْفُسَکُمْ وَ أَهْلِیکُمْ نَاراً وَقُودُهَا النَّاسُ وَ الْحِجَارَهُ عَلَیْهَا مَلاَئِکَهٌ غِلاَظٌ شِدَادٌ لاَ یَعْصُونَ اللَّهَ مَا أَمَرَهُمْ وَ یَفْعَلُونَ مَا یُؤْمَرُونَ‌
بنابراین اگر این حدیث از نبی اکرم نبود، خطر تبدیل مسلمان به انسانی خشک و فاقد انعطاف وجود داشت. می بینید که اتفاقا چه قدر این حدیث به جا است.
البته به نظر ما نسبت به موارد مشابه جواز دروغ هم تا حدودی ملاک می دهد که این، تحلیلی اجتهادی نیاز دارد و مجالش اینجا نیست.
مورد سوم، دروغ برای اصلاح میان مردم بود.
تاکید می نمایم که در اینجا هم منظور، موارد خاص است که با روح صدق ناسازگار نباشد و موجب ترویج دروغ نشود و به عبارتی عقل و فطرت بگویند که اینجا جای دروغ گفتن بود.
ضمنا به هیچ وجه راهی بهتر از این نیافته اید.
(دلیل این حرفم هم همان است که عرض کردم فرض این است که مخاطب روایت، عاقل است و دیگر آموزه های اسلام را نیز می داند.)
مثلا فرض کنید پدر و فرزندی با هم اختلاف پیدا کرده اند و مدتی است روابطشان به هم خورده است. با رعایت دقت و ظرافت بگویید: پدرت را چند وقت پیش دیدم. وقتی صحبت از تو شد، قطرات اشک را گوشه چشمش می شد دید.
شما پدر او را دیده اید اما اشک را نه. این قسمتش در حقیقت دروغ بوده است.
این کار را به طور مشابه نسبت به آن پسر را هم انجام دهد تا داستان دوری آنان تمام شود.
یک نکته در این ماجرا اینکه کاری نکند که بعد از این آشتی اگر دوطرف متوجه این دروغ شوند، دلگیر گردند و از آشتی خود پشیمان. بلکه از عمق وجود از این کار او خوشحال شوند و اصولا این دو دنبال بهانه ای بوده باشند که طعم شیرین روابط پدر و پسری به آنان برگردد و این کار آن شخص، همان بهانه باشد.
به نظرم بازهم اگر کسی بتواند چنین کاری کند و به خاطر ژست راستگویی گرفتن نکند، عاقل نیست و روح دین را نفهمیده است.
این موارد (دروغ مصلحتی) به نظر ما بسیار بسیار اندک اتفاق می افتد.
هرچند متاسفانه جامعه ما به شدت دچار رذیله دروغ در غیر مواضع مجاز آن است.
به نظر من، اگر کسی دروغ را مطلقا و مطلقا غیر مجاز بداند و اجازه هیچ و هیچ انعطافی ندهد، عقل و فطرت را نیز زیر پای گذاشته است؛ چه رسد به دین.
به نظرم این حدیث، نه تنها ردی بر زیبا بودن دین نیست، بلکه برعکس، تایید زیبایی اسلام عزیز است.
۲ ساعت و ۴۴ دقیقه قبل •

گفتگو: دروغ در ایران و اسلام

6 دیدگاه برای “گفتگو: دروغ در ایران و اسلام

  1. با سلام

    اتفاقاً مطالب درج شده در توجیه روایات مجوز دروغ اصلاً عقلانی و پذیرفتنی نیست. هر دروغی بالاخره آشکار میشود. دو نفری که با دروغ ما موقتاً آشتی میکنند و بعد میفهمند که ما دروغ گفته بودیم هم دوباره قهر میکنند و هم دیگر حرف ما برای آنها سند نخواهد بود چرا که یک بار دروغگویی و مصلحت اندیشی بیجای خود را ثابت کرده ایم (این مسأله در بین نزدیکان بنده اتفاق افتاده است). دروغ به همسر و فرزندان نیز همینطور است. من از نظر عقلی به هیچ وجه صحت چنین روایاتی را نمیپذیرم. تمام بدبختی ما از همین بدعتها و استثنائات است. هر قانونی با تبصره های فراوان عملاً از اعتبار ساقط میشود. مثل قانونگرایی در مملکت ما که همیشه برای آن راه دررویی وجود دارد. اگر قانون شرع اسلام هم همینطور باشد پس صد رحمت به قوانین من درآوردی غربی که حداقل تکلیف انسان را با خود او روشن میکنند.

    1. می خواستم نکته ای در مورد دیدگاه حضرتعالی عرض کنم.

      دوست عزیزم!
      ضمن تشکر از عنایتتان.
      نکته اول:
      قطعا دروغ در حالت کلی زشت است.
      به خصوص دروغ هایی که در جامعه ما اتفاق می افتد، عموما هیچ توجیهی نداشته و نشان دهنده سق.ط اخلاقی جامعه و نسل ماست.
      روایات و آیات ما نیز بیشترین تاکید را بر راستی و راستگویی می نماید.
      در مشاجره های روز قیامت، خداوند ملاک نجات را راستی می داند:
      قَالَ اللّهُ هَذَا یَوْمُ یَنفَعُ الصَّادِقِینَ صِدْقُهُمْ لَهُمْ جَنَّاتٌ تَجْرِی مِن تَحْتِهَا الأَنْهَارُ خَالِدِینَ فِیهَا أَبَدًا رَّضِیَ اللّهُ عَنْهُمْ وَرَضُواْ عَنْهُ ذَلِکَ الْفَوْزُ الْعَظِیمُ

      اگر کسی با وجود این همه تاکید بگوید:
      «گر قانون شرع اسلام هم همینطور باشد پس صد رحمت به قوانین من درآوردی غربی»،
      حتما باید یک بار دیگر مجموعه راهنمایی های اسلام را ببیند.

      نکته دوم:
      سیاق روایت، استثنای بعید است. یعنی می خواهد بفرماید:
      بله. در جایی امکان دارد چنین اتفاقی بیفتد که چیزی شبیه دروغ، عین عقل باشد.
      توجه بفرمایید پیش فرض اسلام این است که تشخیص این مورد فقط به کمک عقل ممکن است وگرنه این استثنا، در حالت کلی استثنا نیست.
      یعنی منظور این نیست که همیشه مقابل همسر و دشمن و برقراری دوستی دروغ گوید.

      اگر شما به این نتیجه رسیدید که در آن موارد هم اصل عقلانی نیست، این استثنا برای شما اتفاق نیفتاده است و شما هم از نظر اسلام حق دروغ گفتن ندارید.

      این تحلیل، تحلیلی اصول فقهی است و مبانی آن قابل اثبات می باشد.

      نکته سوم:
      خواهش می کنم هرجا حس کردید سخنی از اسلام با عقل سازگار نیست، اولا ببینید نظر صریح عقل چیست. اگر با عقل قطعی سازگار نبود، مطمئن باشید آن سخن را خوب نفهمیده ایم. البته اگر دیدیم تناقض حل نشد، واقعا شبهه بر دین است و اگر تعدادی از این ها قابل حل نباشد، حقانیت اسلام زیر سوال است. اما تا جایی که من تحقیق کردم، چنین نبوده است.

      لذا گاهی باید با صبوری با یک مورد برخورد کرد.

      نکته چهارم:
      همه چیز را به حکم شرع بر نگردانید. احکام شرع،بخش احکام دین است. ما داریم در مورد نظام اخلاقی اسلام حرف می زنیم.

      نکته پنجم:
      دلیل عقلی ای که در مورد رد دروغ آوردید، در مواردی که بنده از نظر عقلی و روانشناختی بحث کرده بودم را رد نمی کرد. شما فرموده بودید:
      «هر دروغی بالاخره آشکار می شود. دو نفری که …»
      درست می فرمایید. در مورد نظر اجمالی آقا سعید این اشکال وارد است اما بنده با نام «حجت» بحث کرده بودم و اگر دقت فرمایید، این قید را آورده بودم:
      «یک نکته در این ماجرا اینکه کاری نکند که بعد از این آشتی اگر دوطرف متوجه این دروغ شوند، دلگیر گردند و از آشتی خود پشیمان. بلکه از عمق وجود از این کار او خوشحال شوند و اصولا این دو دنبال بهانه ای بوده باشند که طعم شیرین روابط پدر و پسری به آنان برگردد و این کار آن شخص، همان بهانه باشد.»

      درست است که این شرایط خیلی اوقات برقرار نمی شود و به ندرت اتفاق می افتد اما به نظر می رسد عقل و اجماع مردم، این را می پذیرد.

      نکته ششم:
      چه کسی گفته غرب در این موارد دروغ را قبول ندارد؟
      پیشنهاد می کنم سریال ۲۴ را ببینید. این سریال، منعکس کننده و آموزش دهنده برخی نکات اخلاقی جالب از نظر فرهنگ آمریکایی است.
      مثلا رئیس جمهور آمریکا که شخصیت بسیار مثبت و راستگویی نشان داده شده است، وقتی می بیند با راست گفتن درباره ترور خودش به مردم جان خانواده جک باور به خطر می افتد، راضی می شود به رسانه ها (همه مردم) دروغ گفته شود.

      پس خواهش می کنم ژست راستگویی غرب را به رخ اسلام نکشیم.
      اسلام اگر خوب شناخته شود، بسیار جلوتر است.
      البته به نظرم عملکرد رئیس جمهور آمریکا در این موارد کاملا درست و عقلانی بوده است.

  2. با سلام و تشکر از توجه شما به دیدگاه درج شده

    ضمن احترام به پاسخ مبسوط شما نظر بنده همچنان همان نظر قبل است و پیشنهاد میکنم مقاله سایت خود را برای جلوگیری از تبلیغ منفی درباره اسلام رایج یا حداقل ایجاد سوء تفاهم درباره احکام فقهی امروز اصلاح فرمایید. ضمناً من هیچ سریال یا فیلم سینمایی خارجی نمی بینم و از فرهنگ غربی هم اطلاعات کافی دارم (البته شاید سریال پیشنهادی شما برای دوستان دیگر مفید و حاوی اطلاعات سودمندی باشد). به هرحال به جر و بحث و جدل نیز علاقه ای ندارم و صرفاً از باب تشکر بخاطر توجه شما این دیدگاه را ثبت میکنم. به عنوان خواننده ای که با مطالعه و با دید پژوهش و پدیده شناختی به مسائل مختلف نگاه میکند خاضعانه توصیه میکنم تبصره های جزئی و مورد اختلاف و متشابه اجتهادات فقهی شیعه را پررنگ نکنید و از آنها دفاع نکنید. عواقب بد سطحی نگری و بی تدبیری در جامعه ما کم نیست که به آنها دامن بزنیم. برای اختصار به عرض میرساند نظر بنده در مورد موارد جواز دروغ بیشتر به مقاله پژوهشی زیر نزدیک است که اعتقاد دارد فهم فقها از روایات در تجویز دروغ در موارد سه گانه در استخراج حکم کلی عمدتاً اشتباه و از نظر عقلی و روایی از درون متناقض است.
    http://www.abna.ir/data.asp?lang=1&Id=310252

    هرچند اگر شما همچنان بر نظر خود باقی باشید نظر شما نیز قطعاً محترم است.
    موفق باشید.

    1. آقا رضا عزیز

      بنده هم به نظر حضرتعالی احترام می گذارم.
      اگر مایل به بحث بودید، دلایل بنده را نقد فرمایید.
      من همیشه این احتمال را می دهم که فهمم از عقل و دین اشتباه باشد و با جرأت این سخن را می گویم که تلاش خود را به کار بسته ام و امیدوارم اشتباهاتم بر من روشن شود.
      اما تا الان از نگاه عقلی و دینی، به همین نظر رسیده بودم که بیان کردم.

      اگر مایل به ادامه بحث نبودید، دعا کنید خدای بزرگ هدایتم کرده و مرا متوجه اشتباهاتم نماید.
      هر جا هم که درست فهمیده ام، کمکم کند بتوانم بهتر بیان نمایم.
      لینکی که گذاشته بودید باز نشد.
      اگر ممکن است، دوباره زحمتش را بکشید.

      پیگیری شما نشانه جستجویتان در پی حقیقت است و این برای من، بسیار بسیار قابل احترام است.

      آرزوی موفقیت و سعادت برایتان دارم.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

این سایت از اکیسمت برای کاهش هرزنامه استفاده می کند. بیاموزید که چگونه اطلاعات دیدگاه های شما پردازش می‌شوند.

اسکرول